Jacek Dłużewski - „Ruch”
07.11.08 - 01.12.08, otwarcie: 07.11., godz. 19:00
Otwarta Pracownia - ul. Dietla 11, Kraków
[...] Obrazy Jacka Dłużewskiego powstałe z obserwacji morza i statków wydają się w polskim malarstwie zjawiskiem szczególnym. Żeby sobie to uświadomić, trzeba zwrócić uwagę na rolę motywu morza, etosu ludzi morza i w ogóle tradycji tzw. "morskiej przygody" w polskiej kulturze. Otóż mimo wielkiej dumy z odradzania się związków Polski z morzem w dwudziestoleciu międzywojennym, narodzin polskiej floty handlowej i wojennej, budowy Gdyni, trudno zauważyć odbicie tych faktów w sztukach wizualnych. Owszem istniała tradycja zaangażowania polskiego wzornictwa w wystrój prestiżowych transatlantyków, ale trudno mówić o zjawisku malarstwa marynistycznego. Obserwacje Turnera, Courbeta, Friedricha czy choćby impresjonistów, w połączeniu z rodzeniem się nowej morskiej rzeczywistości, nie znalazły w polskiej sztuce wyraźnego echa. Wydaje się to tym bardziej dziwne, że np. recepcja prozy Conrada była jednak w Polsce dość powszechna. Świat tzw. "morskiej przygody" i towarzysząca mu świadomość piękna morza, chociaż obecna w literaturze wysokiej i popularnej, nie zaowocowała w sztuce, pozostawiając odbiorców jedynie z zachodem słońca i wakacyjną pocztówką znad morza. I tak jest do dzisiaj. W tym kontekście cykle Jacka Dłużewskiego: "Iraqi Tankers", "Światło, Figura, Nic", studia śródziemnomorskie, atlantyckie, czy "Odyseja atlantycka" stają się fascynującą próbą zaistnienia motywu morza w polskim malarstwie. Próbą tym bardziej cenną, że dokonywaną inteligentnie, w oparciu o tradycję wywodzącą się z jednej strony z ducha ikony a drugiej z ducha zachodniej wrażliwości na zmysłową zmienność świata widzialnego. Motyw podróży w malarstwie Jacka Dłużewskiego znajduje dalszą kontynuację w cyklu kolejowym. Grupa obrazów inspirowanych obserwacjami świata dworców, wagonów pasażerskich, podróżnych, konduktorów i dróżniczek, potwierdza stan precyzji i skupienia artysty osiągnięty w poprzednich cyklach. Tym razem Dłużewski mierzy się z figuracją. Udaje mu się, wykorzystując lekcje ikony i wyczucie manierystycznych przerysowań z ducha art Deco, uzyskać niepokojące, nasycone szczególnym klimatem malarskie rozwiązania jak np. w obrazach 'Ukrainka" czy "Siostry".
[...] Każdy, kto wylegując się latem na plaży obserwował stojące na redzie statki, zna to wrażenie patrzenia na przybyszów z innych światów: niedostępne, tajemnicze obiekty, będące jakby wycinkami horyzontu. Jackowi Dłużewskiemu udało się, dzięki doświadczeniu podróży, przeniknąć do tego świata. Obserwował uważnie całe bogactwo mikroświata statków handlowych, tankowców, masowców, przemierzających w monotonnych rejsach morza i oceany. Jego morskie obrazy wypełniają pustkę poza obserwacjami dostępnymi plażowiczowi. Ważne jest to, że Dłużewski nie ogranicza się do rejestracji zmysłowej urody mórz, oczywiście wychwytuje różnice między akwenami, analizuje ich szczególne światło, koloryt, nastrój, tu wydaje się być pilnym uczniem Turnera i Conrada, ale dąży też do znalezienia jakiegoś trwałego prawa, zasady, która utrwali to piękno. Z pewnością odzywa się tu tradycja ikonopisania, nadawania formy rzeczywistości bezprzedmiotowej, idealnej i zakotwiczenia jej w naszej ludzkiej świadomości.
[...] Cykl kolejowy jest serią figuratywnych obrazów, jakich w dotychczasowej twórczości artysty jeszcze nie było. Konduktorka, dróżniczka, pasażerki, figury obserwowane w podróżach koleją prowokują Dłużewskiego, jak w przypadku zmienności morza, do poszukiwania wzoru, formuły zdolnej do uporządkowania tego będącego w nieustannym ruchu świata. Bohaterkami tych obrazów są kobiety, pojawiają się w mroku peronów, są władczyniami stacji kolejowych i wagonów. Są też towarzyszkami podróży artysty, który być może udając drzemkę wnikliwie je obserwuje. Klimat tych obrazów wydaje się być bliski rysunkom Brunona Schulza. Dlaczego to kobieta zabiera nas w podróż, czuwa nad bezpieczeństwem podróżnego, kontroluje go, dotrzymuje mu towarzystwa, wabi?
Podróż Jacka Dłużewskiego trwa: od bezkresu mórz, ich zmysłowego, ale niedotykalnego piękna, dotarł do mikroświata wagonów pasażerskich i nieznajomych podróżnych, bliskich na wyciągnięcie ręki. Ale przecież pociąg może po nocnej podróży dotrzeć nad morze i bliskość znowu zmieni się w bezkres. Ten, kto pamięta zakończenie filmu "Pociąg" Jerzego Kawalerowicza, może wczuje się w kolistą strukturę podróży Dłużewskiego.
Jarosław Modzelewski, 2007
Jacek Dłużewski
Studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie ASP) we Wrocławiu.
Dyplom na Wydziale Malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, 1992.
Od 1997 roku członek stowarzyszenia artystycznego Otwarta Pracownia w Krakowie.
Nagrody i wyróżnienia:
- Grand Prix w Krajowej Wystawie Malarstwa Młodych i Konkursie im. E. Gepperta, 2003
- Wyróżnienie w ,,Lexmark European Art Prize 2003” ,CSW, Zamek Ujazdowski, W-wa, 2003
- Stypendium Ministra Kultury, 2003 i 2005
Ważniejsze wystawy:
1993 -,,V Biennale Sztuki Nowej”, Zielona Góra
1993 - ,,Krajowa Wystawa Malarstwa Młodych i Konkurs im. E. Gepperta”, BWA, Wrocław
1994 - ,,Kilku Malarzy”, Pałac Sztuki, Kraków
1995 - Galeria Grodzka, BWA, Lublin
1996 - Galeria Awangarda, BWA, Wrocław
1997 - Otwarta Pracownia, Kraków
1997 - Galeria Prowincjonalna, Słubice
1999 - Galeria Koło, Gdańsk
1999 - Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra
1999 - Galeria Kameralna, Słupsk
2000 - Otwarta Pracownia, Kraków
2000 -,,Najgroźniejsze Pędzle”, Królikarnia,Oddział Muzeum Narodowego, Warszawa
2002 - Otwarta Pracownia, Kraków
2002 - BWA, Zielona Góra
2003 - Galeria ON, Poznań
2003 - Galeria Promocyjna, Warszawa
2004 - ,,ArtPoznań 2004”, Stary Browar, Poznań
2005 - ,,Kraków, a Quebec”, Le Lieu Centre en Art Actuel, Quebec,Kanada
2005 - Galeria Olympia, Kraków
2005 - Glaeria Nizio, Warszawa
2005 - Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej w Słupsku, Ustka
2006 - „Podróże”, Galeria Olympia, Kraków
2006 - ,,Zdążyć przed zachodem słońca: 15-lecie Galerii Nad Wisłą”, Galeria Sztuki Wozownia, Toruń
2007 - Wystawa zamykająca przewód habilitacyjny, Aula ASP we Wrocławiu, Wrocław
2007 - Otwarta Pracownia, Kraków
2007 - ,,Otwarta Pracownia, Offenes Atelier”, Kunsthalle Erfurt, Erfurt, Niemcy